GminaBolimów

Na terenie gminy Bolimów znajdują się liczne zabytki pozostałe po bogatej przeszłości. W Bolimowie warto zwiedzić kościół Św. Anny ze szczególnie ciekawym ołtarzem głównym, jak również zajrzeć do kościoła farnego p.w. Świętej Trójcy, który znajduje się nad rzeką Rawką.

Kościół parafialny pw. św. Anny (patronki Bolimowa) – wybudowany w 1635 roku, ufundowany przez mieszczan bolimowskich. Ołtarz główny bogato dekorowany, barokowy z około 1640 roku, dedykowany św. Annie. Na jego wieży umieszczony był zegar wybijający godziny. Kościół ten zbudowany został w stylu renesansu polskiego, otynkowany, wsparty skarpami, z półkolistym prezbiterium, zakrystią z kruchtą, o dachu trzykrotnie łamanym dawniej krytym gontem i zdobionym renesansowymi szczytami. Wysoka wieża przechodząca z prostokątu w ośmiobok i nakryta barokowym hełmem z wieżyczką i krzyżem ma charakter nieomal romański. Wewnątrz kościoła jest jedna nawa. Beczkowe sklepienie ozdobione geometrycznymi sztukateriami. W renesansowym wielkim ołtarzu jest obraz Św. Anny Samotrzeć z Matką Boską i Panem Jezusem malowany na płótnie, wielokrotnie przemalowywany i przez to częściowo zepsuty. Między kolumnami ołtarza stoją figury św. Joachima w stroju starotestamentowego Żyda Św. Józefa w renesansowym kapeluszu z laską. Wyżej święci: Wawrzyniec z karta w ręku i biskup Stanisław (lub Mikołaj). A nad nimi św. Idzi z sakwą na lasce i nieznany święty. Małe tabernakulum jest pięknie rzeźbione z kielichem i monogramem IHS. Cały ołtarz ubogacają geniusze, główki aniołów i ornamentacje. Podobnie wykonane przez tego samego artystę są organy na chórze i ambona. Także w czarnym kolorze są dwa boczne ołtarze: św. Antoniego z obrazem tego świętego i drugi z dużym krucyfiksem Pana Jezusa. W 1778 r. znajdowały się ponadto 4 ołtarze boczne. Te 4 ołtarze, które się nie zachowały to: NMP Anielskiej, niebiesko malowany i złocony. Matki Boskiej Loretańskiej, św. Magdaleny obydwa złocone i czarno malowane i malowany na niebiesko ołtarz św. Wawrzyńca. Kościół Św. Anny posiadał obraz swojej patronki, który słynął łaskami w najbliższej okolicy oraz daleko poza granicami parafii bolimowskiej. Obraz św. Anny ozdobiony koronkami i srebrną sukienką otoczony był wotami, które ofiarowali wierni dziękując Matce Najświętszej Panny za doświadczone łaski. Przy kościele istniało Bractwo Św. Anny, które swe prawa i przywileje otrzymało w 1725 r. od zakonu Braci Mniejszych Obserwantów Konwentu Warszawskiego. Bractwo utrzymywało się z kollekty i dochody przeznaczało na światło do kościoła. Odpusty w kościele filialnym obchodzono 26 lipca na pamiątkę Poświęcenia kościoła w niedzielę po św. Annie. W 1915 roku ostrzelany przez artylerię niemiecką. Do dziś w murach zewnętrznych od strony południowej i zachodniej tkwią niewybuchłe pociski.

Kościół parafialny pw. św. Trójcy w „Poświętnem” wybudowany w latach 1660-1667, ufundowany przez Stanisława Nieborowskiego, konsekrowany 11.VI. 1675 roku. Ufundowany został przez Sędziego ziemskiego Sochaczewskiego - Stanisława Nieborowskiego w miejsce drewnianej świątyni z czasów księżny Aleksandry – siostry Władysława Jagiełły. Wybudowany w stylu barokowym z gładką fasadą frontową, otynkowany, kryty czerwoną dachówką. Pośrodku dachu znajduje się niewielka wieżyczka z sygnaturką. W 1811 r. wybudowano murowaną kruchtę od strony wschodniej, a w 1. 1885-1891 boczną kaplicę od zachodu. Ważnymi zabytkami w tym kościele były ołtarze: wielki ołtarz malowany na murze sposobem włoskim i 5 bocznych ołtarzy: św. Krzyża, Św. Piotra Apostoła, św. Jana Nepomucena i św. Onufrego. Na ołtarzach stały trumienki z relikwiami świętych: św. Ambrożego, św. Stanisława, św. Mikołaja i św. Floriana. Do dziś "zachowały się oprócz wielkiego ołtarza tylko fragmenty jego malowideł. W 1806 r. wystawiono istniejące dziś 2 proste, murowane boczne ołtarze: 1 z figurą Pana Jezusa Ukrzyżowanego i 2-gi z św. Józefa z XVII w., malowanym na płótnie. W 1800 r. przeniesiono do tego kościoła z kościoła Świętego Ducha ołtarz i obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, które się nie zachowały. Spośród trzech istniejących przy kościele bractw najstarszym było założone w 1617 r. Bractwo Różańca Św., które podupadło na początku XIX w. Bractwo Św. Józefa erygowane przez papieża Klemensa X w 1670 r. było jednym z pierwszych na Mazowszu. Bractwo to posiadało dyplom swej erekcji na pergaminie i własny ołtarz w kościele Świętej Trójcy z dużym obrazem św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus, malowany na płótnie. Obchodziło 2 odpusty: 19 marca św. Józefa i Narodzenia N.M.P. Jego uposażeniem było 200 zł rocznego dochodu z pól tzw. Niemczykowskie w Bolimowie. Do dziś zachowały się fragmenty księgi bractewnej, którą zaprowadził ks. Adam Zajączkowski w 1744 r. Trzecim bractwem było Bractwo Miłosierdzia wprowadzone w 1787 r. przez prymasa Michała Poniatowskiego. Do parafii bolimowskiej w XVI w. należały: Bolimów, Wieś Bolimowska, Poświętne, Wola Szydłowiecka, Humin, Ziąbki, Jasionna, Sokołów, Łasieczniki i Wygnanka. W późniejszych stuleciach przybyły: Kurabka, Podsokołów, Józefów, Mogiły, Joachimów, Ziemiary. Kolonia Wola Szydłowiecka. Utworzenie w 1923 r. nowej parafii Radziwiłłów uszczupliło obszar parafii bolimowskiej. Do początku XIX w. w kościele Świętej Trójcy odprawiano kilka odpustów: w uroczystości Oczyszczenia, Zwiastowania, Wniebowzięcia, Narodzenia i Niepokalanego Poczęcia N.M.P., w dzień św. Józefa. (...).

Na koniec XVIII wieku w Bolimowie był jeszcze trzeci kościół szpitalny Świętego Ducha, drewniany, wybudowany (...) po 1657 r. Stan kościoła w 1789 r. był bardzo zły. Prebendarzami kościoła byli m.in.: Wawrzyniec Bugalski w 1681 r., Kazimierz Bieńkowski w 1702 r., Paweł Makiewicz w 1711 r., Wojciech Molitowski w l. 1748-1762, Dominik Czerwiński w 1773 r., Marcin Majewski w 1779 r. i ostatni Ignacy Żarnowski w l. 1789-1798. Ks. Żarnowski w 1798 r. został przeniesiony do Wiskitek jako wikariusz. Niszczejący kościółek pozostał sam. W 1802 r. rząd pruski skonfiskował uposażenie kościoła czyli wójtostwo Ziąbki na rzecz kamery pruskiej, a zapisane grunty szpitalne w mieście przekazał kasie miasta Bolimowa. Miasto z dochodów z tej ziemi wypłacało zasiłki 4 ubogim mieszczanom po 6 zł miesięcznie. Sprzęty kościoła, ołtarz, obraz Matki Boskiej przeniesiono do kościoła parafialnego. Kościółek rozebrano. Pozostał po nim drewniany krzyż przy ul. Łowickiej, naprzeciw budynku szkoły podstawowej.